Anemometrlar ob-havo kuzatuvchilar uchun kerakli vosita hisoblanadi, chunki ular shamol tezligini hamda uning qaysi tomondan kelayotganini o'lchaydi. Shamol tezligini bilish orqali ob-havo bashoratchilari yaqin oradagi bo'ronlarni, uzun muddatli iqlim o'zgarishlarini kuzatishda, shuningdek, uchuvchilar, dengizchilar va shamol elektr stansiyalaridagi xodimlarni xavf ostiga qo'ymaslik uchun foydalaniladi. Ushbu maqolada anemometrlarning turli xillari, ularning qanday ishlashi hamda dunyo bo'ylab ob-havo stantsiyalarida bajarayotgan kunlik ishlari haqida so'z boradi.
Anemometrlar bitta oddiy vazifani bajaradi: ular aylanuvchi parrak, maydachi shishaga yoki hatto lazer nurlanishiga qarshi shamolning bosimini hisoblaydi. Bu son muhim, chunki shamol butun dunyo bo'ylab issiqlik, yomg'ir va bo'ronlarni keltirib chiqaradi. Meteorologlar o'z modellariga bu qurilmalarning yuzlab ma'lumotlarini kiritganda, ular dehqonchilarga, shahar rejalashtiruvchilarga va halokatdan saqlanish brigadalariga kelajak kunlar va haftalar haqida aniq tasavvur berishlari mumkin. Shu sababli bashoratning aniq va ishonchliligi anemometr ma'lumotlarining to'g'ri to'planishiga va ulanishiga bog'liq.
Anemometrlarning bir nechta turli turlari mavjud va ularning har biri o'ziga xos maqsadlarga ega. Eng keng tarqalgan turlari oshqozoncha anemometrlar, vana anemometrlar va issiq simli anemometrlardir. Oshqozoncha anemometrda uch yoki to'rtta kichik idish gorizontal tirlar yordamida o'rnatilgan; shamol esganda, shu idishlar aylanadi. Shu sodda aylanish dizayni tufayli ob-havo stansiyalari va tadqiqot laboratoriyalari uni juda aniq shamol tezligini o'lchash uchun ishonchli vosita sifatida qo'llanadi. Vana anemometrlar tez-tez HVAC havo kanallarida yoki zavod maydonlarida o'rnatiladi, chunki ular havo qanday tezlikda harakat qilyapoti va qaysi tomonga ketayotganini ko'rsatadi. Issiq simli modellar, ko'pincha, universitet laboratoriyalarida uchraydi; ular eng kichik shamolni ham aniqlashi mumkin, shu sababli ham olimlar juda sezgir ma'lumotlarga ehtiyoj sezganda ularni qo'llanadi.
Anemometrlar ob-havo ma'lumotlarini bashorat qilishda yordam berishdan tashqari, ko'plab tashkilotlarda muhim vositalardir. Aviatsiyada aniq shamol kuchini o'lchash uchun uchish va qo'nish paytida foydalaniladi, bu esa parvozning eng nozik davrlaridir. Aviakompaniyalar dasturlari pilotlarga joriy shamol ma'lumotlarini uzatadi, ular esa xavfsiz balandlikni va eng samarali yo'nalishlarni tanlash imkonini beradi. Shamol elektr stansiyalarining egasi ham xuddi shunday aniq ma'lumotlarga tayanadi; agar shamol haqiqatdan bo'lganidan kuchliroq deb taxmin qilinsa, elektr ishlab chiqarish daromadi kamayadi. Sohalik mutaxassislari yuzlab anemometrlar yordamida osmon xaritalarini tuzib, har bir shamol elektr stansiyasi uchun eng qulay joylarni tanlaydi va joyning qancha megavatt quvvat ta'minlashi mumkinligini bashorat qiladi.
Yangi texnologiyalar shamol o'lchagichlar, ya'ni anemometrlar yordamida meteorologlar ob-havo bashoratlari qilish usullarini o'zgartirib tashmoqda. Zamonaviy asboblarda shamol tezligini to'g'ridan-to'g'ri kompyuterlarga uzatadigan raqamli sensorlar va be-simli aloqa vositalari mavjud. Kompyuter modellariga haqiqiy vaqtda sonli ma'lumotlarni kiritish orqali bu qurilmalar bashoratlarni aniqroq va tezroq qilish imkonini beradi. Anemometrlar barometrlar va namlik o'lchagichlar bilan hamkorlik qilganda ular osmonning to'liq rasmini yaratadi va bashorat sifatini yanada yuqori darajaga ko'taradi.
Keling, anemometrlar va ob-havo sohasidagi ularning roli yanada mustahkamlanadi. Aqlli qurilmalar va narsalar interneti allaqachon uyda qo'llanilmoqda va xuddi shu tendentsiya meteorologiyaga ham kirib bormoqda. Tez orada anemometr tizimlari o'zlarining ma'lumotlarini to'plash, saqlash va qayta ishlash imkoniyatiga ega bo'ladi, bu esa olimlarga shamol yo'nalishlari to'g'risida kengroq ma'lumot beradi. Bu tushuncha kundalik bashoratlarni yaxshilashga va uzoq muddatli iqlim tadqiqotlarini takomillashtirishga yordam beradi. Chunki biznes, havo faoliyatini boshqaruvchilar, dengizchilar va loyihalovchilarga xavfsiz, aniq shamol ma'lumotlari kerak bo'lgani tufayli, anemometrlar meteorologlar va tashabbus qiluvchilarning asosiy vositalari bo'lib qoladi.
EN
